• Stelling: onze manier van kijken naar de samenleving is door de tijd ingehaald.\

 

o   De middenklasse van de 20^e eeuw bestaat niet meer. In plaats daarvan is er in toenemende mate sprake van een middenklasse-plus en een middenklasse-min - een mk-plus en een mk-min. Het mk-plus bestaat grosso modo uit de HBO en WO opgeleide kinderen -en hun kinderen- van de naoorlogse middenklasse. Het mk-min uit de kinderen -en hun kinderen- van de naoorlogse middenklasse die geraakt zijn door de globalisering en het verdwijnen van de nationale maakindustrie.

 

 

• Stelling: segmentatie van middenklasse komt tot uiting in het debat over klimaat en milieu.

 

o   Globalisering en milieuproblematiek gaan hand in hand. De ernst van klimaatverandering door CO₂ uitstoot noopt tot ingrijpende maatregelen. In het draagvlak daarvoor toont zich de segmentatie van de middenklasse.

Het middenklasse-plus deel van de bevolking onderschrijft grosso modo de noodzaak van een energietransitie en is bereid -en in staat(!)- daar financieel aan bij te dragen in de vorm van isolatie, elektrische auto’s, andere energie-installaties, e.d.

Het middenklasse-min deel van de bevolking heeft daar simpelweg de (financiële) mogelijkheden niet voor.

In Frankrijk gingen de ‘gele hesjes’ en masse in protest; de door Macron voorgenomen milieumaatregelen vormden de spreekwoordelijke druppel. De kern van het protest: betalen voor milieumaatregelen door een ‘president-van-de-rijken’ terwijl wij het aan het eind van de maand nu al niet redden???

In Nederland debatteert men al geruime tijd over de vraag of energie- en CO₂ besparende maatregelen de lagere inkomensgroepen niet onevenredig hard zullen treffen. Als voorbeeld: de gasprijzen zullen de komende jaren stijgen. Wie een eigen huis heeft, kan energiebesparende maatregelen treffen; wie een huurhuis heeft, is afhankelijk van een woningcorporatie.

 

• Stelling: de samenleving transformeert van verticaal naar horizontaal, van hiërarchisch naar egalitair (?) / zonder rangorde

 

o   De opkomst van single issue groepen in bijv. sociaal of politiek opzicht via (en versnelt en vergemakkelijkt door) social media is reeds geschetst. E.e.a. betekent dat de ‘nieuwe wereld’ een samenleving is van ‘bubbles’ en cocons: van groepen mensen die via social media vooral onderling en met elkaar communiceren, levend in en bouwend aan hun eigen wereld en virtueel universum.

Die ontwikkeling wordt gefaciliteerd en versterkt door ICT. Platformen als Facebook of Google gebruiken intelligente algoritmen: de zoek- en communicatiedata van individuen wordt gebruikt om informatieaanbod (reclame!) daarop af te stemmen en toe te spitsen.[7] Voorbeeld: tijdens zoekacties verschijnen regelmatig zinnetjes als ‘ook voor u interessant?’, ‘anderen bekeken ook..’, etc.

Het effect: een trechter c.q. het rechteren van informatie. Informatieaanbod wordt enerzijds steeds gerichter en relevanter, anderzijds qua scope steeds beperkter.

De keerzijde: men raakt afgesloten van de rest van de wereld, de samenleving fragmenteert, de onderlinge onbekendheid neemt toe en de tegenstellingen worden groter.

o   In sociologische termen laat zich e.e.a. zich duiden en beschrijven in termen van ‘strong ties’ en ‘weak ties’.[8]

Basisbegrip is de frequenties van interacties tussen mensen: hoog-frequent c.q. ‘strong ties’ of ‘laag frequent’ c.q. ‘weak ties’.

Het gezegde ‘soort zoekt soort’ is illustratief: tussen mensen die elkaar liggen, bijv. vrienden, is sprake van ‘strong ties’; bij een toevallige ontmoeting tussen twee onbekenden, bijv. in de trein, is sprake van ‘weak ties’.

Interacties zijn sociaal cement: in het geval van ‘strong ties’ hebben mensen veel met elkaar te maken en delen zij (mettertijd) elkaars opvattingen, normen en waarden, etc. In het geval van ‘weak ties’ daarentegen is sprake van een zoekproces: betrokkenen kennen elkaar niet en moeten letterlijk op zoek naar een gemeenschappelijke taal, uit zien te vinden wie ‘de ander’ als persoon is, etc.